Ko‘z tomchilari bolalar va kattalarda ko‘z kasalliklarini davolash hamda ko’zdagi noqulaylikni bartaraf etishda muhim vosita hisoblanadi. Ushbu dori vositalari keng qamrovli davolovchi, profilaktik, viruslarga qarshi, mikroblarga qarshi ta’sirga ega. Tomizilgandan so‘ng, ular tezda sklera orqali o‘tib, ko‘zning chuqur qatlamlariga yetadi. U yerda ular namlikni tiklaydi, vitaminlar bilan to‘yintiradi, dezinfeksiya qiladi va davolash ta’sirini ko‘rsatadi.

Ko‘z tomchilarining samaradorligi avvalo to‘g‘ri tayinlashga bog‘liq. Faqatgina oftalmolog-shifokor ko‘rik va diagnostika asosida mos dorilarnilarni tanlab berishi mumkin. O‘zini o‘zi davolash (instruksiyaga qarab mustaqil qo‘llash) qat’iyan man etiladi va xavfli.

Ko‘z tomchilari – eng ko‘p qo‘llaniladigan dori shakli. Faol modda kon’yunktival bo‘shliqdan tez so‘riladi va ko‘z to‘qimalariga kirib boradi. Mahalliy terapevtik ta’sir ko‘rsatib, noxush simptomlarni yengillashtiradi va og‘ir kasalliklar (masalan, katarakta, glaukoma) rivojlanishining oldini oladi. Mutaxassis bilan maslahatlashmasdan hech qanday dori vositasini qo‘llash mumkin emas.

Ko‘z tomchilari turlari: ta’siriga ko‘ra tasnifi

Farmatsevtika bozori bugungi kunda bolalar va kattalar uchun keng turdagi dorilarni taklif etadi. Ularni asosan terapevtik ta’siri va tarkibiga qarab quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:

• Mikrobga qarshi tomchilar: Infeksiyani keltirib chiqaruvchilarga (bakteriyalar, viruslar va zamburug‘lar) qarshi kurashadi. Bakteriyalarga qarshi, viruslarga qarshi va zamburug‘larga qarshi vositalarni oʻz ichiga oladi  
• Yallig‘lanishga qarshi tomchilar: Yallig‘lanish simptomlarini bartaraf etadi
• Allergiyaga qarshi tomchilar: To‘qimalarning allergenga bo‘lgan reaksiyasini neytrallovchi komponentlarga ega
• Glaukomaga qarshi tomchilar: Ko‘z suyuqligining chiqishini yaxshilash yoki uning ishlab chiqarilishini kamaytirish orqali ko‘z ichidagi bosimni pasaytiradi
•Kataraktaga qarshi tomchilar: Ko‘z gavharining xiralashishini sekinlashtiradi. To‘qimalarni oziqlantiradi va oqsil cho‘kindilarini eritishga yordam beradi
• Metabolik tomchilar: ko‘z to‘qimalaridagi almashinuv jarayonlariga yordam beradi
• Namlovchi tomchilar: O‘zbekistonning quruq iqlimida va kompyuter qarshisida uzoq ishlaydigan insonlar uchun katta muammo boʻlgan quruq ko‘z sindromining (QKS) asosiy belgilari – achishish, «qum to’lishi» hissi, noqulaylik va charchoqni oladi
• Diagnostik tomchilar: Ko‘z tekshiruvlarida qo‘llaniladi (masalan, gavharni kengaytirish uchun)

Aksatiyat dorilar kompleks tarkibga ega bo‘lib, bir vaqtning o‘zida bir nechta yo‘nalishda ta’sir qiladi (masalan, bakteriyaga qarshi + yallig‘lanishga qarshi). Qaysi birini tanlash kasallik sababiga bogʻliq boʻlib, uni faqat oftalmolog aniqlashi mimkin.

Muayyan ko’rish muammolari uchun echimlar

Quruq ko‘z: Achishish, «qum», kontakt linzalar, iqlim. 

Aksatiyat dorilar kompleks tarkibga ega bo‘lib, bir vaqtning o‘zida bir nechta yo‘nalishda ta’sir qiladi (masalan, bakteriyaga qarshi + yallig‘lanishga qarshi). Qaysi birini tanlash kasallik sababiga bogʻliq boʻlib, uni faqat oftalmolog aniqlashi mimkin. Quruq ko‘z: Achishish, «qum», kontakt linzalar, iqlim. Muammo ayniqsa O‘zbekistonning quruq iqlimi, kontakt linzalardan foydalanish, yoshga bog‘liq o‘zgarishlar va kompyuter qarshisida uzoq ishlash sababli keng tarqalgan. Namlovchi ko‘z tomchilari – ko‘z salomatligining va quruq ko‘z sindromi (QKS) profilaktikasi asosi. Ular ko‘z yoshi yetishmovchiligini qoplaydi, noqulaylikni kamaytiradi. Bunday vositalar ko‘pincha «kompyuter ko‘rish sindromi» yechimi hisoblanadi. Ular tabiiy mikroflorani qo‘llab-quvvatlaydi va kasalliklardan himoya qiladi. O‘zbekiston aholisi uchun bu – ko‘rish qobiliyatini saqlashda muhim jihat. 

Kontakt linzalar: Namlanish, tozalash.

Kontakt linzalarni taqish uchun maxsus parvarish va ko‘zni namlash talab etiladi. Noto‘g‘ri parvarish koʻz qurishi va zoʻriqishiga olib keladi. Linzalar uchun maxsus eritmalar ularni tozalayda, dezinfeksiya qiladi va saqlaydi. Kontakt linzalarga mos keladigan namlovchi tomchilar linzani yechmasdan ham tomizilishi mumkin, noqulaylikdan darhol halos etadi. Bu – ko‘zni parvarish qilishning muhim qismi.

Allergiya: Qichishish, qizarish (mavsum, maishiy kimyo).

Mavsumiy gul va daraxt changlari, maishiy kimyo, smog – O‘zbekistonda allergik kon’yunktivitning eng ko‘p tarqalgan sabablaridan. Allergiyaga qarshi ko‘z tomchilari (tomir toraytiruvchi, gistamin bloklovchi, membranani barqarorlashtiruvchi, gormonal) qichishish, qizarish va shishni kamaytiradi. Shuni unutmaslik kerakki, ular allergiyaning sababini emas, balki simptomlarini davolaydi. Kuchli smog sharoitida qo‘shimcha himoya vositalaridan foydalanish shart.

Yallig‘lanish: Kon’yunktivit, yiring, qizarish.

Yiring oqishi, kuchli qizarish – bu bakterial yoki virusli infeksiya belgisi (kon’yunktivit, blefarit, keratit). Bu holatlarda faqat shifokor tomonidan tayinlangan mikrobga qarshi tomchilar (bakteriyalarga qarshi yoki viruslarga qarshi) qo‘llanishi kerak. O‘zini o‘zi davolash nafaqat samarasiz, balki xavfli ham.

Kompyuter: Charchoq, zo‘riqish.

Uzoq vaqt davomida ekranga tikilib ishlash akomodatsiya spazmini, quruqlik va charchoqni keltirib chiqaradi. Namlovchi ko‘z tomchilari va ko‘z mashqlari (muntazam tanaffuslar, gimnastika) – eng yaxshi profilaktika. Maxsus tomchilar zo‘riqishni kamaytiradi, ko‘z yuzasini namlaydi.

Chang/Smog: Himoya.

O‘zbekiston shaharlaridagi havoda chang koʻpligi va smog ko‘zlarni zoʻriqtiradi, yallig‘lanish va allergiyalar xavfini oshiradi. Namlovchi ko‘z tomchilari himoya qatlamini hosil qiladi. Quyoshdan saqlovchi ko‘zoynak taqish ham ko‘zni zoʻriqtirish omillari bilan aloqani kamaytiradi. Bu – murakkab ekologik sharoitlarda ko‘rish qobiliyatini saqlashning muhim elementi.

Operatsiyadan keyin: Yara bitishi.

Oftalmologik operatsiyalardan keyin (lazerli korreksiya, linza almashtirish, keratoplastika va boshqalar) yara bitishini tezlashtiradigan, yallig‘lanish va infeksiyaning oldini oladigan, ko‘zni namlaydigan maxsus ko‘z tomchilari zarur. Bunday dorilarni faqat shifokor tayinlaydi. To‘liq tiklanish uchun ushbu dorilarni to‘g‘ri qo‘llash oʻta muhim.

Bolalar: Xavfsiz davolash.

Bolalar ko‘zi juda sezgir. Har qanday davolash (kon’yunktivit, jarohatlar, diagnostika) faqat maxsus, xavfsiz preparatlar bilan amalga oshirilishi kerak. Dozalash bolalar oftalmologi tomonidan qat’iy belgilanadi. Tomchi tomizish texnikasi ham o‘ziga xos xususiyatlarga ega.

O‘zbekiston klinikalarida oftalmolog va optometristlarga muntazam murojaat qilish — muammolarni erta aniqlash va to‘g‘ri davolash garovi. Shuningdek, ko‘rishni yaxshilash yoki boshqa holatlarni tuzatish uchun ko‘z tomchilarini shifokor tanlashi kerak.

Namlovchi tomchilar: qulaylik va himoya asosi

Ko‘z namlovchi tomchilari — quruq ko‘z sindromi (QKS), kontakt linzalar taqish, gormonal terapiya, allergiya, uzoq muddat monitor qarshisida ishlash va O‘zbekistonning quruq iqlimida ko‘z salomatligini saqlashda beqiyos vosita. Ular:

• Tezda noqulaylikni (achishish, “qum toʻlishi” hissi) yo‘qotadi.  
• Ko‘zni himoya qiluvchi tabiiy ko‘z yosh pardasini qo‘llab-quvvatlaydi.
• Jiddiy qarshi ko‘rsatmalar va yon ta’sirlarga ega emas.
• Retseptsiz sotiladi.
• Ofis xodimlari, haydovchilar, linza taquvchilar, operatsiyadan keyingi bemorlar va changli hududlarda yashovchilarga tavsiya etiladi.

RELINS ko‘z tomchilari: Har tomchida qulaylik va himoya

RELINS ko‘z tomchilari ko‘zlarni kompleks parvarish qilish, to‘qimalarni oziqlantirish va hujayralarni oksidlovchi stressdan himoya qilish uchun ishlab chiqilgan. Ularni muntazam qo‘llash ofisda, o‘qishda va ishlaganda ko‘ziga ko‘p ogʻirlik tushadigan insonlarga, changli yoki tutunli muhitda yashaydigan va ishlaydiganlarga tavsiya etiladi. RELINS tomchilari koʻrish qobiliyatini saqlash va QKS profilaktikasiga yordam berish orqali, quruqlik va zoʻriqishni samarali bartaraf etadi, ko‘zning tabiiy himoya tizimini mustahkamlaydi.

RELINS namlovchi tomchilar turkumi:

1. A, E, V6 vitaminlari qoʻshilgan RELINS:
   • •Ko‘z yuzasini chuqur namlaydi.
   • • To‘qimalarni oziqlantiradi, qon tomir devorlarini mustahkamlaydi.
   • • A vitamini qorong‘ilikka moslashishni yaxshilaydi, qurishning oldini oladi.
   • • E vitamini UV nurlanishidan va erkin radikallardan himoya qiladi.
   • • V6 vitamini ko‘z to‘qimalarini oziqlantiradi, ”ko‘z uchishi”ning oldini oladi.
   • • Kurs tarzida qo‘llanadi (30 kungacha).
2. L-karnitin va L-mentol qoʻshilgan RELINS:
   • • Tarkibida osmoprotektorlar bor.
   • • Ko‘z yosh suyuqligining tabiiy muvozanatini saqlaydi.
   • • Kompyuter foydalanuvchilari (ofis xodimlari, talabalar) uchun ayni muddao.
   • • Ko‘zdagi charchoq va zo‘riqishni bartaraf etadi.
3. 0,41% gialuron kislotasi qoʻshilgan RELINS Active:
   • • Yuqori konsentratsiyadagi natriy gialuronat chuqur va uzoq muddatli namlanishni ta’minlaydi.  
   • • Ko‘z yuzasida namlikni ushlab turuvchi himoya “to‘r” hosil qiladi.
   • • Kuchli ko‘z qurishidagi noqulaylikni darhol bartaraf etadi.
   • • “Quruq ko‘z” sindromi rivojlanishidan ishonchli himoya qiladi.
4. 2% dekspantenol va 0,15% gialuron kislotasi qoʻshilgan RELINS:
   • • Dekspantenol (2%) to‘qimalarning tiklanishini rag‘batlantiradi.   
   • • Gialuron kislotasi uzoq muddat namlanishni ta’minlaydi.
   • • Shikastlanishlardan va oftalmologik operatsiyalardan (LASIK, keratoplastika, katarakta olib tashlash, linza almashtirish) keyin tavsiya etiladi.
   • • Operatsiyadan keyingi davrda ko‘zdagi quruqlik, achishish va yoshlanishini bartaraf etadi.

Kontakt linzalarni tozalash uchun RELINS eritmalari:

Kontakt linzalariga mukammal parvarish uchun RELINS Classic:
• Linzalar samarali tozalanishi va dezinfeksiya qilinishini ta’minlaydi.    
• Linzalarni yumshoq va elastik holatda saqlaydi.
• Tarkibida linzalarni taqishda ko‘zlarni namlaydigan gialuron kislotasi va E vitamini bor.
• Izotonik, pH tabiiy ko‘z yoshiga mos keladi.

• Namlovchi ko‘z tomchilari sifatida ham ishlatilishi mumkin – linzalarni yechmasdan tomiziladi va darhol noqulaylikni bartaraf etadi. Bu O‘zbekistondagi faol linza taquvchilar uchun muhim ustunlik hisoblanadi.

Moddalar almashinuvini qo‘llab-quvvatlash va himoya uchun tomchilar

Antioksidant ko‘z tomchilari: Ko‘z to‘qimalarini erkin radikallarning zararli ta’siridan himoya qiladi, hujayralarning qarishini sekinlashtiradi, qon tomirlarini mustahkamlaydi. To‘r parda va muguz parda distrofiyalarida, diabetik asoratlardа, linza taqishda va operatsiyadan keyingi profilaktikada tavsiya etiladi. Noqulay sharoitlarda ko‘rish qobiliyatini saqlab qolishga yordam beradi.

• Kataraktada ko‘rishni yaxshilash uchun tomchilar: Ko‘z gavharining xiralashuvi ilk bosqichlarida jarayonni sekinlashtirish uchun tayinlanadi. Quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
  • • Moddalar almashinuvini tartibga soluvchi va xiralashuvni bartaraf qiluvchi vositalar.
  • • Hujayra nafas olishini va regeneratsiyasini faollashtiruvchi preparatlar.
  • Ko‘rishni yaxshilash uchun vitamin va aminokislotalar qoʻshilgan ko‘z tomchilari – hujayra membranalarini tiklaydi va metabolizmni rag‘batlantiradi (ko‘rish o‘tkirligi uchun tomchilar, ko‘rish tiniqligi uchun tomchilari).

Qanday qilib ko‘z tomchilarini to‘g‘ri tomizish kerak

Davolash samaradorligi tomchilarni to‘g‘ri qo‘llash texnikasiga bog‘liq:

1. Qo‘llaringizni yuving va dezinfeksiya qiling.
2. Flakonni qo‘lda ushlab xona haroratigacha iliting.
3. Boshni orqaga engashtiring.
4. Pastki qovoqni pastga tortib, “cho‘ntak” hosil qiling.
5. Yuqoriga qarang.
6. Kerakli tomchini kon’yunktiva “cho‘ntagi”ga tomizing, flakon uchini ko‘z yoki qovoqqa tekkizmang.
7. Ko‘zni yuming, eritmaning tarqalishi uchun biroz pirpirating.
8. Muhim! 1-2 daqiqa davomida ko‘zning ichki burchagini (burun yonidagi qism) barmoq bilan sekin bosib turing. Bu dori moddalarining burun–ko‘z yoshi kanaliga o‘tib ketishini va umumiy (butun tanaga) ta’sirini oldini oladi. Zarur bo‘lsa, 10-15 daqiqa tanaffus qilib, boshqa dorini tomizing.

Bolalar uchun qo‘llash: Bolani yotqizing, ko‘zlarini yumishini so‘rang. Pastki qovoqni ehtiyotlik bilan pastga tortib, tomchini kon’yunktiva “cho‘ntagi”ga tomizing. Tomizgandan so‘ng, ko‘zning ichki burchagini barmoq bilan sekin bosib turing. Agar ko‘zda yiring bo‘lsa, avval nam steril tampon bilan ehtiyotlik bilan tozalang (tashqi burchakdan ichki burchakka qarab).

Yodda tuting: Ko‘z salomatligi va ko‘rish qobiliyatini saqlashning asosi nafaqat tomchilarni to‘g‘ri qo‘llash, balki malakali oftalmolog va optometristlarga o‘z vaqtida murojaat qilishdir. O‘zbekistondagi klinikalarda muntazam ko‘riklardan o‘tish ko‘z muammolarini erta aniqlashga va optimal davolashni, jumladan, ko‘rishni yaxshilash yoki boshqa holatlarni tuzatish uchun kerakli ko‘z tomchilarini tanlashga yordam beradi. O’zini o’zi davolash xavfli – ko‘z salomatligini faqat mutaxassisga ishonib topshiring.